Ortam Kokusu Seçimi Nasıl Yapılır?

Koklama sonrası burun mukozasında meydana gelen doluluk, değerlendirmenizi olumsuz etkiye uğratır. Bundan kaçınmak amacıyla, yeni koklama öncesi temiz havaya çıkıp, biraz zaman geçirebilirsiniz. Söylenildiği gibi kahve koklamanızın kesinlikle hiçbir faydası olmaz.

Bu adımların ardından, şimdi kokunuzu biliyorsunuz ama satın alacağınız koku sevdiğiniz koku ailesinden de olsa onu internetten satın almadan önce bir kez olsun koklamanız gerekir. Peki, bunu sanal ortamda yapmanız mümkün müdür? Yanıt, alışverişi nereden yaptığınıza göre değişir. Açılmış ürünü iade almayan bazı markalardan/firmalardan alışveriş yaptıysanız açtıktan sonra beğenseniz de beğenmeseniz de o ürün elinizde kalır. Ancak bizde durum farklı! “Açmış olsanız” dahi kargo bedelini de ödeyerek istemediğiniz ürünü iade alıyoruz veya değiştiriyoruz. Bu davranışımızla olası yanlış seçiminizin size maliyet oluşturmasını tamamen önlüyoruz. İnternetten veya bir mağazadan başka bir marka koku alırken açık ürün iade koşulunu teyit etmeniz menfaatinizedir. Ayrıca unutmayın, internetten alışveriş yaparken fotoğraflardaki şişe görüntüsü yanıltıcı olabilir. Teslim aldığınızda hayal kırıklığı yaşamamak için önceden “ml” bilgisini muhakkak öğrenip, mukayese edin.

Ve tabii ki koku satın alırken, harika bir şişe veya çekici bir kutu ya da pırıltılı bir marka ismi değil, koklamaktan vazgeçemeyeceğiniz bir koku seçtiğinize emin olun. Yani ambalajını değil, kokusunu satın alın!

Kokuda maliyet hesabı yapmak kolay değil. Eğer hacim üstünden kıyaslarsanız çok yanıltıcı olur çünkü ucuz olanı almak her zaman daha mantıklı gelecektir. Daha iyi açıklamak için kumaş örneğini verebiliriz; bazı gömlekler iki yıkamada çekerken, kaliteli olanları yıllarca yıkayabiliyorsunuz. Böylece alırken daha pahalı gibi gözükse de, gömlek uzun süre giydikçe ucuzluyor. Kokuda etki bu yönüyle kumaşa benzerdir.

Lezzet üzerinden de bir örnek vermek gerekirse kültürümüze yerleşmiş olan “ucuz etin yahnisi tatsız olur” sözü bu durumu net olarak ifade etmektedir.

Son olarak hassas bir konuya değinmek istiyoruz: “Koku hediye verilir mi?” İçiniz rahat olsun, koku herkese hitap eden harika bir hediyedir. Özellikle de koku hafızasının etkisini düşündüğümüzde, koku sanki sırf hediye vermek için tasarlanmış bir ürün diyebiliriz. Fakat hediye aldığınız kişinin hangi koku ailesinden hoşlandığını önceden araştırmanız veya sürpriz olacaksa değişim garantisine dikkat etmeniz gerekiyor. Bir diğer önemli nokta da koku, kişisel şeylerin özel ve bağlayıcı bir ifadesidir. Hediye aldığınız kişiyi ifade etmeyen, sırf hediye vermiş olmak için kalitesiz bir koku alırsanız koklayanda çok kötü bir intiba bırakabilirsiniz ki bunun da size şüphesiz olumsuz bir etkisi olacaktır. Bu yüzden hediye koku alacağınız markanın çizgisini biliyor olmanız çok önemlidir.

Ne kadar narin bir konu olduğunu farklı bir dille anlatıp lafımızı sonlandıralım. Mesela, yolda yürürken size bedava koku hediye edilse alır mısınız? Bedava verilen bir kokudan tedirgin olup belki bir zararı olur endişesiyle yani bilinçli bir sağlık kaygısıyla ilgilenmeyenlerimiz çoğunlukta olacaktır fakat aynı şartlarda hediye edilen bir bardak olsa bu tip bir filtreleme yapmadan hemen kabul edebiliriz. Dolayısıyla hediye koku vermek, hassas davranılması gereken çok özel bir konudur. “Ucuz koku, daha pahalıya mal olur” diyerek fikrimizi özetleyelim.

Ekleme: Yukarıdaki yazımıza ek olarak bir varsayımımıza değinelim. Koku hafızasından bahsedebiliyorsak, kokunun unutturabilmesinden de söz edebilmeliyiz. Yani bize koku bazı şeyleri hatırlatabiliyorsa o zaman unutturabilmeli de. Bu düşünceden yola çıkarak hafızamızda kokuyla bağlanmış bir anıyı yine koku ile yok etmemiz mümkün olabilir. Bunun için hatıramızdaki o kokunun çok daha güzel bir versiyonuna rastlayıp devamlı kokladığımızda; zamanla yeni kokuyla tanışma anımız hafızamızda kalacaktır. Örneğin; mango kokusuna ilk kez bir arkadaşınızın evinde rastladınız ve beğendiniz. Daha güzel bir mango kokusuyla karşılaştığınızda, ilk karşılaşma anınız büyük bir ihtimalle aklınıza gelecektir. Eğer daha güzel mango kokusunu devamlı kullanırsanız; zamanla ilk hatıranızdaki mango kokusu silinecektir.

Dolayısıyla bu örnekte önemli olan hatıra değil ilk defa koklanan ve beğenilen koku çeşididir. Diğer durum ise hatıranın önemli olduğu ve kokunun da bulunduğu bir anıdır. Örneğin; bir trafik kazası yaptınız ve etrafınızdaki portakal ağaçlarından gelen koku, bu trajik anın kötü bir temsilcisi olarak hafızanıza kazındı. Portakal kokusunu daha önce defalarca koklamıştınız fakat bu sefer aynı koku kötü bir anının bir parçası olarak belleğinize girdi. Bu durumun koku ile silinebilmesi için henüz bir önerimiz/örneğimiz yok fakat psikoloji biliminin ilerleyen yıllarda bu yönde farklı cevaplar bulacağını düşünüyoruz. Özetle koku hafızasından bahsederken iki farklı örnek gösterdik. İlkinde başrol; kokuda, diğerinde ise anıda.